Καλή Χρονιά

Αγαπημένοι μου φιλοί,
Τόσο καιρό δεν σας ξέχασα απλά ταξίδευα 2 μήνες. Ομαν, Ντουμπάι, Νέα Υόρκη, Μιάμι. Σας στέλνω μια φωτογραφία για την καινούρια χρονιά, και μην ζηλέψετε, άνθρωποι είναι και αυτοι, σαν και εμάς.

Κώδικας ζωής 4

Έχω προσέξει τα σημερινά παιδιά της ηλικίας των 14-16, ενώ μεγαλώνουν σε mixed groups και είναι πολύ άνετα με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες τους, όταν εμφανιστεί ένα καινούργιο πρόσωπο, αυτό συμβαίνει με τα αγόρια ιδιαίτερα, όταν τους γνωρίσουν μια κοπέλα της ηλικίας τους ή λίγο μεγαλύτερη, τα χάνουν και δεν ξέρουν τι να πουν. Μπορεί να είναι φλύαρα μια ώρα πριν, αλλά ξαφνικά παθαίνουν blackout στο μυαλό και γλωσσοδέτη στο στόμα.
Μου έχει συμβεί σε μια παρόμοια περίπτωση να δω ένα αγόρι να στέλνει sms σε έναν φίλο του που τον παρατηρούσε που ήταν καθισμένος δίπλα σε ένα όμορφο κοριτσάκι 15 ετών και να του ζητάει βοήθεια τι να πει. Ο άλλος του απάντησε, «Δεν ξέρω». Το κοριτσάκι μάταια περίμενε, προσπαθώντας και προκαλώντας την προσοχή του. Για εμάς τους μεγάλους στο τραπέζι, αυτό ήταν ένα πολύ διασκεδαστικό γεγονός, αλλά για το αγόρι ένα πολύ μεγάλο άγχος.
Καταρχήν, ένας πολύ απλός τρόπος για να αρχίσετε συζήτηση με ένα παιδί που μόλις σας σύστησαν και νιώθετε κάτι και γι’ αυτό τα χάνετε, είναι να ρωτήσετε ξανά το όνομά του, με τη δικαιολόγια ότι δεν το συγκρατήσατε – απλό και φυσιολογικό. Μετά θα επαναλάβετε το δικό σας με ένα ωραίο χαμόγελο, τα πράγματα χαλαρώνουν, στη συνέχεια τον ρωτάτε σε ποιο σχολείο πάει, κάτι κοινό θα βρείτε εκεί για να κάνετε μια σύντομη συζήτηση, κάποιος φίλος μπορεί να πηγαίνει στο σχολείο, μετά μπορείτε να επεκταθείτε στα ενδιαφέροντα, κάνετε κι ένα ωραίο αστειάκι, σατιρίζοντας τον εαυτό σας – αυτό πάντα βοηθάει- κι αμέσως ξαναρχίζει η γεννήτρια του μυαλού, λύνεται ο γλωσσοδέτης και μπαίνετε σε μια νορμάλ συζήτηση. Ερωτήσεις γύρω από την οικογένειά μας, αδέρφια, αν ετοιμαζόμαστε για σπουδές, τι θέλουμε να κάνουμε και από κει και μετά, αρχίζουμε τις μικρές μας υποσχέσεις. «Θα σε πάρω τηλέφωνο» που σημαινει δώσε μου το τηλέφωνό σου, «Θα τα πούμε σύντομα» κι έχει θεμελιωθεί η πρωτη επαφή. Αυτό θα το αντιμετωπίσετε και αργότερα στη ζωή σας και θα το κάνετε πιο άνετα. Παλιότερα στην Ελλάδα θεωρείτο ντροπή να πεις σε κάποιον κάτι παραπάνω από «χαίρω πολύ», μετά έπαιρνε πάνω από μια εβδομάδα να κάνεις τηλέφωνα για να μάθεις πληροφορίες, «από πού είναι», «τι δουλειά κάνει», τι κάνουν οι γονείς του, αν έχει λεφτά --- τα γνωστά.
Στην Αμερική έμαθα πόσο χρήσιμο είναι, όταν στην πρώτη γνωριμία αυθόρμητα και ειλικρινά ξεκαθαρίζεις τα βασικά. Ποιος είσαι, από πού είσαι, τι κάνουν οι γονείς σου, προσοχή εδώ δεν ρωτάμε αν είναι πλούσιοι ή όχι, τι σπουδές κάνει, τι ενδιαφέροντα έχει και πολύ γρήγορα διαπιστώνουμε τι κοινό έχουμε, έστω και κοινούς φίλους, για να υπάρχει μια βάση. Αυτο να μην ντρέπεστε να το κάνετε και θα σας φανεί πολύ χρήσιμο στη ζωή σας.
Όταν, όμως, αρχίζουμε να νιώθουμε κάτι το διαφορετικό για το άλλο πρόσωπο, αγόρι ή κορίτσι, δεν αφήνουμε το αίσθημα αυτό να μας κυριεύσει και να δώσουμε τα πάντα από την αρχή. Πολύ γρήγορα θα στερέψουμε, δεν θα έχουμε τι να πούμε, θα κουράσουμε και τον άλλον, θα ζητήσει απόσταση και πολύ νωρίς η σχέση κινδυνεύει να έχει κλυδωνισμούς στα χρονικά της διαστήματα, τα οποιά φέρουν συναισθηματική ανησυχία. Μια υγιής σχέση και από τις δύο πλευρές πρέπει να εξελίσσεται μέσα σε χρονικά ομαλά μεταξύ τους διαστήματα και με τη δυνατότητα να επιμηκύνονται αυτά μέσα στον χρόνο. Για να το πούμε απλά, βλέπουμε κάποιον λιγο στην αρχή, λίγο περισσότερο στη μέση και λίγο ακόμη περισσότερο στη συνέχεια. Στην αρχή της σχέσης βλεπόμαστε 1-2 φορές την εβδομάδα, μιλάμε μια φορά στο τηλέφωνο, κάνουμε κάποιες απουσίες σε αυτά για να υπάρχει μυστήριο και αγωνία που θρέφει την σχέση. Τα κορίτσια δίνουν προτεραιότητα στα αγόρια σε αυτό το θέμα. Εδώ ισχύει ο κανόνας της προγιαγιάς, «Αν σε θέλει, θα σε βρει.» Κι αν θέλει πολύ να σου μιλήσει και το τηλέφωνο είναι busy, θα πάιρνει ώσπου να απαντήσεις. Αλλά δυστυχώς πολλές φορές συμβαίνει το αντίθετο, τα κορίτσια προλαβαίνουν με χίλιες δυο δικαιολογίες να κάνουν αυτό που δεν θα έπρεπε ποτέ. Με την έντονη προσωπική τους επιθυμία να του μιλήσουν, πείθουν τον εαυτό τους ότι θα χαρεί πολύ αν τις ακούσει στις 12 τη νύχτα. Το τηλεφωνο δεν απαντά, είναι ανοικτός ο τηλεφωνητής. Αφήνουν το πρώτο αμήχανο μήνυμα. Μετά αρχίζουν οι σκέψεις, «δεν το άκουσε γιατί έχει πολύ θόρυβο εκεί που είναι, ας ξαναπάρω». Δεύτερο μήνυμα, αυτή τη φορά δήθεν αστείο. Μετά πείθονται ότι πρέπει να οδηγεί και δεν μπορεί να απαντήσει. Τρίτο τηλεφώνημα, τρίτο μήνυμα, αυτή τη φορά σαχλό. Την τέταρτη φορά αποφασίζουν να μην αφήσουν μήνυμα, λες κι αυτός δεν μετράει τις κλήσεις. Ως συνήθως, μπορεί να παρασυρθούμε σε αυτό το παιχνίδι και να χαλάσουμε το βράδυ μας, να χάσουμε τον ύπνο μας, να γελοιοποιηθούμε και να γίνουμε και βαρετοί. Το χειρότερο, όμως, που παθαίνουμε είναι όταν εθελοτυφλούμε και προσπαθούμε να βρούμε χίλιες δυο δικαιολογίες, για να καλύψουμε την απουσία του. Δεν άκουσε, οδηγούσε, κοιμήθηκε, γιατί αδυνατούμε να παραδεχτούμε ότι πρώτον μπορεί να μην ήθελε να μας μιλήσει, δεύτερον –πολύ απλό – ότι ήταν με μια μεγάλη παρέα, τρίτον –απλό μεν για όλους, οδυνηρό για εμάς- ότι ήταν με μια άλλη κοπέλα. Εκεί αρχίζει ο εθελοτυφλωτισμος, ο οποίος δεν έχει πλέον τέλος.
Σε οποιαδήποτε σχέση εφήβων ή νεαρών ή ενηλίκων, ο βασικός κανόνας για μια υγιή σχέση είναι ότι ο καθένας είναι ελεύθερος στη σχέση και κυρίαρχος του εαυτού του και όχι του άλλου με οποιαδήποτε μορφή ή τρόπο. Μιλάμε στο τηλέφωνο, κάνουμε τα αστειάκια μας όσο συχνά πρέπει – για να μπορούμε να ειμαστε και αυθόρμητοι μέσα σε αυτά τα πρέπει και δεν ξεχνιόμαστε με τις ώρες, χάνοντας τον χρόνο μας και τον χρόνο του άλλου. Τα δε κορίτσια, που όπως καταλάβατε μέχρι τώρα σας έχω μεγάλη αδυναμία, είμαστε οι πρώτες που λέμε καληνύχτα ή κλείνουμε το τηλέφωνο. Όχι «λίγο ακόμα και λίγο ακόμα», προσπαθώντας να του πούμε κάτι που θα τον κάνει να μας σκέφτεται όλη τη νύχτα. Αυτό δεν συμβαίνει.
Το λάθος που έκανα στην ηλικία σας και το θυμάμαι πολύ έντονα, 16 ετών στον πρώτο μου έρωτα, ήταν ότι σκεφτόμουν το ενδιαφερόμενο πρόσωπο ανά πάσα στιγμή, αφού είχα πείσει τον εαυτό μου ότι είχα δυο διαδρομές σκέψης στον εγκέφαλο μου. Μια που σκεφτόταν αυτόν ανά πάσα στιγμη και μια που σκεφτόταν όλα τα υπόλοιπα. Περιττό να σας πω ότι έπλεα σε πελάγη αυταπάτης. Η δεύτερη γραμμή δεν έκανε τίποτα κι αυτό το κατάλαβα στο τέλος της χρονιάς, όταν πήρα τους βαθμούς.
Πρέπει να είσαστε κυρίαρχοι του εαυτού σας, της σκέψης σας, του χρόνου σας, των στόχων σας, όταν δεν είσαστε μαζί του, για να είσαστε πετυχημένοι σε αυτά που κάνετε, για να σας θαυμάζει για αυτά και να σας θέλει περισσότερο. Το «Βαδίζω και παραμιλώ» ήταν σουξέ την εποχή των γονιών μας, σήμερα αυτός που βαδίζει και παραμιλά μπορεί να έχει ενδιαφέρον για τους φίλους του για ένα βράδυ, μια φορά, ή σε ένα ξέδωμα και μόνο, δεν μπορεί να είναι μια συνεχής κατάσταση. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι το βράδυ, όταν πάμε στο κρεβάτι μας δεν μπορούμε να σκεφτούμε το αγαπημένο μας πρόσωπο όσο θέλουμε και όπως θέλουμε.
Σε αυτή την ηλικία για αγόρια και κορίτσια, το κοινωνικό μας υπόβαθρο είναι πρώτα η οικογένειά μας, οι συμμαθητές μας και οι φίλοι μας. Οι μεγάλες φιλίες διαμοφώνονται σε αυτήν την ηλικία και πολλές από αυτές διατηρούνται σε όλη μας τη ζωή. Γι’ αυτό και πρέπει να δίνουμε πολλή μεγάλη προσοχή στα παιδιά τα οποία διαλέγουμε και πιστεύουμε ότι θα είναι μέρος της ζωής μας ακόμα και όταν κάνουμε οικογένεια, γιατί έτσι θα θέλαμε να είναι. Οι κολλητοί μας είναι οι πρώτοι που εμπιστεόμαστε τα πρώτα αισθηματικά μυστικά, από αυτούς ζητάμε τη γνώμη και την κρίση για το πρόσωπο που μας ενδιαφέρει και σε αυτούς απευθυνόμαστε για λύσεις, όταν δεν τις βρίσκουμε μόνοι μας. Τι γίνεται, όμως, όταν ξαφνικά μια ωραία κοπέλα στην τάξη έχει προκαλέσει αισθήματα ενθουσιασμού σε δύο ή και τρεις κολλητούς μαζί; Ή όταν εκμυστηρευομενοι στον κολλητό μας κάτι για το κορίτσι που μας ενδιαφέρει του υποκινήσουμε την περιέργεια και τον θαυμασμο κι αρχίσουν και μπερδεύονται τα πράγματα και δεν έχουμε καμία πείρα για να τα αντιμετωπίσουμε; Το ακίνδυνο είναι στα παιδιά που δεν είχαν ακόμη σεξουαλικές σχέσεις και είναι πολύ αστείο και ενδιαφέρον για τους μεγάλους να παρακολουθούν τις αντιδράσεις, όταν διοργανώνουν πάρτι στο σπίτι του ενός ή του άλλου, για να καλέσουν τη λατρεμένη τους και ο ένας κάνει πρόβες όλη τη νύχτα για να συναγωνιστεί τον Tiesto, ο άλλος μπερδεύει τα πόδια του μιμούμενος τον Michael Jackson και ο τρίτος έχει λιώσει τις χορδές της κιθάρας του, νομίζοντας ότι ειναι ο Eric Clapton. Το πιο πιθανό, βέβαια, είναι η εκκολαπτόμενη πριγκίπισσα είναι να μην δώσει σημασία σε κανέναν από αυτούς και το πιο ευχάριστο είναι όταν και τα τρια παιδιά το καταλάβουν και το αντιμετωπίσουν με πολύ γέλιο και χιούμορ και βάλουν τη φιλία τους πρώτη στις προτεραιότητές τους. Το πιο δύσκολο είναι με τα κορίτσια αυτής της ηλικίας και προπάντων όταν δύο φίλες, ξαφνικά, ενδιαφερθούν για το ίδιο αγόρι και τότε μπορεί να δηλητηριαστούν τα πάντα. Επειδή ο γυναίκες είμαστε πιο πονηρές και επιρρεπείς στα ψέμματα, αρχίζουν τα δήθεν, τα μυστικά και οι δολοπλοκίες και πολλές φορές οι επικίνδυνες παγίδες. Το πιο πιθανό είναι να πληγωθούν και τα δύο κορίτσια και να τερματιστεί η φιλία πριν καν αναπτυχθεί. Θέλει πάρα πολύ λεπτό χειρισμό. Αν συμβεί μία από τις δύο κοπέλες να κερδίσει το αγόρι, να μη δείξει έπαρση έναντι της φίλης της που έχασε, να έχει κατανόηση και αυτή που τον έχει χάσει να το αντιμετωπίσει με στωικότητα και χιούμορ. Πάνω σε αυτούς τους δύο κανόνες θα στηρίζονται για όλη μας τη ζωή, το χάνω και το κερδίζω. Είτε είναι στον έρωτα, είτε είναι στη δουλειά, είτε στις φιλίες. Αυτός που δέχεται υγιώς την ήττα και την βάζει στη λίστα των παραδειγμάτων προς γνώση, θα βγει πολύ κερδισμένος στο τέλος. Και να θυμάστε πάντοτε, η απόρρψή μας από κάποιον τρίτο, δεν έχει καμία σχέση με εμάς, ούτε με το ποιοι είμαστε. Αφορά μόνον αυτόν και την προσωπική του εντύπωση για εμάς. Κι αυτός είναι ένας από τους άλλους βασικούς κανόνες για τη ζωή.
Η απόρριψη δεν πρέπει να γίνεται δεκτή ούτε με παντελή αδιαφορία ούτε με θλίψη ή οργή, αλλά με λογική, αξιοπρέπεια και χιούμορ.
Hear me out!
Della

Επί ξυρού ακμής 2

Στην προηγούμενη δημοσίευση του Επί ξυρού ακμής αναφερθήκαμε στα γενικά προβλήματα του δεύτερου κύκλου ζωής, μιας και θα καταργήσουμε τον όρο τρίτη ηλικία από ‘δω και πέρα. Εν συντομία, σαν πρώτο μέλημα βάλαμε τη συστηματική παρακολούθηση της υγείας μας και αρχίσαμε να απαριθμούμε τα προβλήματα που προέρχονται από τη μοναξιά. Σαν πρώτο βάλαμε τη θλιμμένη περιπλάνηση στο παρελθόν, η οποία δεν αφήνει κανένα περιθώριο να συγκεντρωθούμε στο μέλλον. Έχουμε κάνει χρονολογικά διαχωρισμό των περιόδων της ζωής μας και ξέρουμε από την ιστορία ότι η πολύ μεγάλοι άνθρωποι του πνεύματος διέπρεψαν σε προχωρημένες ηλικίες. Η φύση ή ο Θεός, όπως θέλετε, έδωσαν έναν ολοκληρωμένο κύκλο διαδρομής στον άνθρωπο για κάποιο λόγο. Είναι μεγάλο λάθος όταν νωρίς ή αργά βγούμε στη σύνταξη, έχει τελειώσει η καριέρα μας, έχουν φύγει τα παιδιά, έχουμε χάσει τον σύντροφό μας, να νομίζουμε ότι έχουμε σε μια αίθουσα αναμονής και δεν θα ονομάσω του τι. Είναι καθαρή περιφρόνηση στην ίδια τη φύση του ανθρώπου. Για κάποιο λόγο υπάρχουν αυτές οι ηλικίες και κάποια χρήση έχουν για εμάς και για τους άλλους. Εγώ, προσωπικά, απεχθάνομαι όσες γυναίκες γιορτάζουν τα γενέθλιά τους σχεδόν με φρίκη ή αποτροπιασμό για την ηλικία τους που αυξάνεται, περιφρονώντας έτσι το δώρο της ζωής. Είναι απλό, αν δεν θέλεις να γίνεις γέρος, φρόντισε να πεθάνεις νέος. Τα γενέθλιά μας δεν τα γιορτάζουμε για να θρηνήσουμε που μεγαλώνουμε, αλλά για να ευχαριστήσουμε το Θεό που μας επέτρεψε να ζήσουμε άλλη μία χρονιά. Εγώ φαντάζομαι τον εαυτό μου σε βαθιά γεράματα, με μαζεμένα πίσω τα λιγοστά μαλλιά μου, με καφτάνια μακριά σε λαμπερά χρώματα, γεμάτη ρυτίδες και γυρτή πλάτη, να ζωγραφίζω, να γράφω και να σας διηγούμαι. Το ίδιο θα ήθελα να κάνετε κι εσείς. Να βάλετε μια μακρινή ημερομηνία μπροστά σας και να οραματιστείτε τη διαδρομή μέχρι εκεί και φροντίστε να είναι πλούσια σε ενδιαφέροντα και εμπειρίες..

Και τώρα θα πούμε κάποια πρακτικά πράγματα.

Η μοναξιά που νιώθουμε είναι κάτι διαφορετικό από τη μοναχικότητα. Μπορεί να ζούμε μόνοι μας και να μην νιώθουμε καμία μοναξιά, γιατί η ζωή μας είναι οργανωμένη έτσι επί καθημερινής βάσεως, ώστε να τη ζούμε με ενδιαφέρον και ενθουσιασμό. Μακάριοι οι άνθρωποι που όλοι τους τη ζωή την ζουν με παιδικό ενθουσιασμό.

Η πρώτη απόρροια της μοναξιάς είναι η έλλειψη παντός ενδιαφέροντος. Η δεύτερη στην οποία οδηγεί η απώλεια των ενδιαφερόντων και η παντελής έλλειψη ενθουσιασμού είναι οι κακές σκέψεις. Αυτές παραπέμπουν στην αδράνεια και τη σωματική κούραση. Και στη συνέχεια όλα αυτά μας οδηγούν στην κατάθλιψη. Εγώ δεν θα μιλήσω για τη βαριά κατάθλιψη, γιατί αυτό είναι αρμοδιότητα των ειδικών. Θα μιλήσω για την κατάθλιψη που κατά καιρούς έχω περάσει εγώ και για τις λύσεις που μόνη μου έδωσα. Θα αρχίσουμε να αναλύουμε από την αρχή ένα ένα αυτά τα στάδια.

Τη λύση στο πώς διώχνουμε τις κακές σκέψεις μου την έδωσε ένα παιδί, 8 ετών, η ανηψιά μου η Μάρθα. Με είχε επισκεφτεί στην Αμερική, εγώ της έκανα μάθημα κοινωνικής συμπεριφοράς και μετά της είπα για ένα πρόβλημα που με απασχολούσε εκείνη τη στιγμή –δεν θυμάμαι ποιο. Μου είπε, «Θεία Ντέλλα, μην τα σκέφτεσαι αυτά». Της είπα, «Πώς;» και είπε, «Βγάλτα από το κεφάλι σου!». Της είπα, «Πώς να τα βγάλω; Προσπαθώ να τα βγάλω κι αυτά ξαναέρχονται». Το παιδί, αφού σκέφτηκε για λίγο, μου απάντησε πώς για να βγάλω τις κακές σκέψεις από το κεφάλι μου, πρέπει αμέσως να βάλω μέσα κάποιες καλές. Φυσικά, κατάλαβα αμέσως τι εννοούσε. Το μυαλό του ανθρώπου δεν μένει ποτέ άδειο, ακόμα κι όταν κοιμάται. Άρα δεν μπορούμε να διώξουμε κάτι από μέσα, γιατί εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να μείνει κενό ούτε δευτερόλεπτο. Διώχνεις τις κακές σκέψεις με τις καλές σκέψεις και κάνεις πλήρη κατάληψη του μυαλού με κάτι καλό. Όπως για να βγάλεις τον αέρα από ένα ποτήρι το γεμίζεις με νερό. Αυτό το κάνω ακόμα και τώρα, όταν πάω να κοιμηθώ και με ταλανίζουν οι κακές σκέψεις της ημέρας. Αμέσως φέρνω κάτι πολύ καλό στο μυαλό μου (κι αυτό θα το αναλύσουμε, όταν θα ασχοληθούμε με τον διαλογισμό) και πολλές φορές με παίρνει ο ύπνος με ένα χαμόγελο στα χείλη.

Όταν ξαφνικά μας χτυπήσει η κατάθλιψη μέσα στον χώρο μας και στην αρχή η κατάθλιψη δεν είναι κάτι το συνεχές, έρχεται σε μικρές δόσεις. Κάτι σου συμβαίνει και δεν μπορείς να προσδιορίσεις τι. Ένα μικρό σφίξιμο, ένας μικρός πανικός ή ένα μαύρο σύννεφο που περνά φευγαλέα από το μυαλό κι από το στέρνο, αλλά σαφώς γίνεται αμέσως αντιληπτό κι αισθητό. Εκείνη τη στιγμή κάνουμε αμέσως κάτι πρακτικό. Σηκωνόμαστε από τη θέση μας, από το κρεβάτι μας, παίρνουμε τηλέφωνο κάποιο αγαπητό πρόσωπο, όχι για να μοιραστούμε το πρόβλημα της δικής μας κατάθλιψης και αλλά για να μάθουμε ο άλλος τι κάνει και να προσπαθήσουμε να του φανούμε χρήσιμοι. Η μεμψιμοιρία δεν είναι φάρμακο για την κατάθλιψη. Μπορούμε να ασχοληθούμε με μια δουλειά στο σπίτι, έστω και καθαριότητας που την έχουμε παραμερίσει επισταμένως. Εγώ βρίσκω πολύ αποδοτικό, χωρίς να μπορώ να εξηγήσω τον λόγο, το άδειασμα και το καθάρισμα του ψυγείου και το πέταγμα όλων των παλαιών τροφίμων. Είναι σαν να έχω επιφέρει μια εσωτερική κάθαρση στον εαυτό μου. Πολύ αποτελεσματικό είναι να μπεις κάτω από το ντουζ και να πλυθείς από το κεφάλι. Το νερό καθαρίζει την αρνητική ενέργεια που έχουμε συσσωρεύσει πάνω μας από τις κακές σκέψεις. Μην ξεχνάμε ότι κάθε φορά που μπαίνουμε ολόκληροι στο νερό είναι μία βάφτιση. Μια άλλη πρακτική διέξοδος είναι να καθίσουμε μπροστά στον καθρέφτη και να κάνουμε ένα ωραίο μακιγιάζ. Να προβάρουμε κάποια ρούχα που μας αρέσουν. Να διαβάσουμε το αγαπημένο μας βιβλίο. Το πιο κοινό και αποδοτικότερο από όλα να δούμε μια καλή σειρά στην τηλεόραση. Αν είμαστε από τις λίγες τυχερές που μπορούμε να φύγουμε από το σπίτι ανά πάσα στιγμή, βάζουμε μια φόρμα, παπούτσια βαδίσματος, ένα μαντήλι στο λαιμό, παίρνουμε το τηλέφωνο και λίγα χρήματα και φεύγουμε από το σπίτι προς την αγαπημένη μας κατεύθυνση. Μια διαδρομή τζόκινγκ, ένα πάρκο, τα μαγαζιά. Για μένα αυτή η διαδρομή είναι Ρηγίλλης – Εθνικός Κήπος – Ζάππειο – Πύλη Αδριανού – Διουνύσιου Αρεοπαγίτου – Φιλοπάππου. Αυτό το κάνω σε μισή ώρα. Πιστέψτε με, δεν υπάρχει ωραιότερο μέρος για μένα από το ύψωμα του Φιλοπάππου παρόλο το τσιμέντο της Αττικής. Είμαι αποκομμένη από όλα αυτά και στραμμένη προς την Ακρόπολη και μόνο. Η ατένιση αυτού του μεγαλειώδους μνημείου, η σύλληψη και η εκτέλεση από ανθρώπινα μυαλά κάνει το οποιοδήποτε πρόβλημά μου σκόνη. Πριν φτάσω εκεί, από το ασανσέρ του σπιτιού μου, πιάνω κουβέντα με όποιον βρεθεί μπροστά μου, ακόμα και με άγνωστους στον δρόμο, χαμογελάω, χαιρετάω, πιάνω κουβέντα, προσπαθώ να φανώ χρήσιμη, αν χρειαστεί. Πιστέψτε με, ο προβληματισμένος κόσμος που συναντώ στον δρόμο μου με κάνει να ντρέπομαι για το μηδαμινό βάρος των προβλημάτων μου.

Αυτό παλαιά το έκανα στην Αμερικη μέσα στο Central Park μιλώντας σε όλους τους άστεγους που ζούσαν μονίμως εκεί. Τη φράση shortcut to knowledge που χρησιμοποιώ συχνά μου την έμαθε μια άστεγη, γριά κυρία μέσα στο πάρκο, όταν για κάποιο διάστημα τη συναντούσα κάθε πρωί και την κερνούσα καφέ. Εγώ της αγόραζα πρωινό κι αυτή μου έδειχνε τους πολλούς σύντομους δρόμους προς την γνώση και προπάντων τι να αποφύγω στη ζωή μου, για να μην καταλήξω σαν κι αυτή. Γιατί τους περισσότερους άστεγους στο πάρκο της Νέας Υόρκης δεν τους οδηγεί η φτώχεια εκεί. Κι αν ναι, ο Δήμος και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα έχουν τρόπο να τους επαναφέρουν στο κοινωνικό σύνολο και να τους κάνουν χρήσιμους. Τους οδηγούν τα προσωπικά, οικογενειακά και υπαρξιακά τους προβλήματα που δεν ξέρουν πώς να τα λύσουν.

Σε όσες αρέσει το γράψιμο είναι καλό να κουβαλάτε πάντοτε ένα μπλοκάκι μαζί σας και να σημειώνετε μια ωραία σκέψη που θα σας έρθει ή και μια κακή, που θα σας κάνει να αναρωτηθείτε από πού ξεφύτρωσε. Όσες έχετε κλίση στην ποίηση, γράφετε στίχους, τραγουδάκια και κάποτε θα πούμε τι θα κάνουμε και με αυτά. Κάτι πολύ ωραίο που μπορείτε να κάνετε είναι να κρατάτε ημερολόγιο. Δεν ξέρετε πόση εντύπωση θα σας κάνουν αυτά που θα διαβάζετε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα και δεν θα πιστεύετε ότι τα έχετε γράψει εσείς. Άλλες μπορείτε να αρχίσετε να μαθαίνετε κομπιούτερ και μην πείτε ότι είστε πολύ μεγάλες για αυτό ή πολύ κουρασμένες ή ότι το μυαλό σας δεν αντιλαμβάνεται την τεχνολογία. Τα πάντα μπορείτε να καταλάβετε, όταν μάθετε να διαβάζετε την κάθε σελίδα, ακόμα και του κομπιούτερ, γραμμή-γραμμή από πάνω προς τα κάτω. Θα αντιληφθείτε κάθε φύλλο χαρτιού και κάθε παράθυρο του κομπιούτερ. Για εσάς που δεν ενδιαφέρεστε για τίποτα από αυτά εκ φύσεως, δεν είναι καθόλου κακή λύση, η παρέα του χαρτιού. Η μπιρίμπα έχει αντικαταστήσει τον ψυχίατρο. Γύρω από αυτή καλλιεργούνται παρέες. Φροντίστε να κάνετε και καινούργιες γνωριμίες μέσα από αυτή που να σας προκαλούν το ενδιαφέρον. Έτσι θα περιποιείστε τον εαυτό σας, θα ντύνεστε καλύτερα, θα έχετε ωραία νύχια, ωραία μαλλιά κι ίσως κάποιο κρυφό φτερούγισμα μέσα σας, όταν θα ετοιμάζεστε να πάτε σε αυτές τις συγκεντρώσεις. Κι όταν είναι η σειρά σας να δεχτείτε στο σπίτι σας, με χαρά να στολίζετε τον χώρο και να ετοιμάζετε αυτά που θα προσφέρετε. Να φροντίσετε, όμως, μιας και η μπιρίμπα είναι πολύ χρονοβόρο σπορ, να αποφεύγουν το κάπνισμα οι πάντες γύρω σας κι εσείς η ίδια. Το κάπνισμα, μεν, βλάπτει την υγεία μακροπρόθεσμα, αλλά ο καπνός βλάπτει το δέρμα και τα μαλλιά αμέσως.

Την επόμενη φορά θα ασχοληθούμε με τα ενδιαφέροντα που μπορεί να προσφέρει αυτή η ηλικία και της χαρές που περικλείει.

Για εσάς πάντα!

Della

Κώδικας Ζωής 3

Ο κώδικας ζωής καταρχήν απευθύνεται στις ηλικίες 16-18 ετών. Όχι πώς αυτά που θα πούμε εδώ δεν μπορούν να εφαρμοστούν και σε μεγαλυτερες ηλικίες.
Οι βάσεις είναι ίδιες, οι λεπτομέρειες διαφοροποιούνται.
Θα παρατηρήσετε ότι ακολουθώ την τακτική των εφημερίδων - στην επικεφαλίδα τονίζεται η ιστορία, στην πρώτη παράγραφο λέγεται η ιστορία εν περιλήψει και στη συνέχεια αναπτύσσεται πλήρως. Πάντα αναρωτιόμουν γιατί γίνεται αυτό. Φυσικά όχι για να καλύψουν το χαρτί. Ο τίτλος είναι για να τραβήξουν την προσοχή μας, η πρώτη παράγραφος για να μας δημιουργήσουν περιέργεια και στη συνέχεια εμβαθύνουν με τις λεπτομέρειες για να έχουμε πλήρη εικόνα της ιστορίας. Αυτή η τριπλή επανάληψη βοηθάει στο να αποτυπώσουμε και να μην ξεχάσουμε αυτό που έχουμε διαβάσει. Έτσι θα κάνουμε κι εδώ.
Θα τρέξουμε τα κεφάλαια σε γενικές γραμμές, για να ξέρουμε τι θα μπορούσε να μας ενδιαφέρει από αυτά και αργότερα θα τα αναλύσουμε ένα-ένα λεπτομερώς και με απλά παραδείγματα.
Σήμερα θα ασχοληθούμε με τις σχέσεις αγοριών και κοριτσιών, χωρίς να είναι απαραίτητα σεξουαλικές. Οι σχέσεις πάντα ξεκινούν από μη σεξουαλικές -κάποιες καταλήγουν εκεί και άλλες διαρκούν στον χρόνο, χωρίς να γίνουν ποτέ σεξουαλικές.
Από μικρή ηλικία τα παιδιά έχουν το ένστικτο της σεξουαλικότητας. Αυτό το δίνει η φύση χωρίς ντροπή και χωρίς κανένα περιορισμο – αρκεί να παρατηρήσουμε τα ζώα. Από μικρή ηλικία, επίσης, εμφανίζεται και η έλξη του τι μας αρέσει. Εμείς θα επικεντρωθούμε στις σχέσεις ετεροφύλων, όχι γιατί δεν σέβομαι και τις σχέσεις μεταξύ ομοφυλόφυλων, απλώς δεν έχω την πείρα για να εκφραστώ επί του θέματος. Το μόνο που θα πω σε αυτό είναι ότι οι προτιμήσεις φαίνονται από μικρή ηλικία και με αυτό θα πρέπει να ασχοληθούν οι ίδιοι οι γονείς. Σήμερα πλέον δεν υπάρχουν ταμπού και περιορισμοί, αλλά σεβασμός προς όλα τα φύλα.
Από την σχολική ηλικία, όλα τα παιδιά έχουν την προτίμησή τους στο τάδε αγόρι ή κορίτσι. Πολλές φορές οι προτιμήσεις τους αλλάζουν συχνά και σε τελείως διαφορετικούς τύπους παιδιών, π.χ. ένα κορίτσι 10-12 ετών μπορεί να διατυμπανίζει πολύ σιγουρη στις φιλενάδες της ότι της αρέσουν οι ξανθοί – ίσως γιατί της άρεσε κάποιος ξανθός ποπ σταρ και στα 14 να κάνει σχέση με κάποιον καταμελάχρινο. Οι παιδικές σχέσεις είναι πιο εύκολο να χειριστούν, γιατί έχουν ειλικρίνεια και αυθορμητισμό και καμία εκδήλωση σεξουαλικότητας. Όταν αρχίσουν, όμως, στο σώμα μας οι πολύ φυσικές διεργασίες που δημιουργούν οι ορμόνες, κατ’ ανάγκη αλλάζουν οι σκέψεις και ως εκ τούτου και η συμπεριφορά. Μου αρέσει κάποιος και δεν ξέρω γιατί. Τον θέλω για μένα, δεν ρωτάω γιατί και αρχίζω να συμπεριφέρομαι απέναντί του, όπως κρίνω εγώ ότι είναι καταλληλότερο για να με προσέξει. Σ’ αυτό δεν έχω καμία πείρα. Το μόνο που έχω είναι ο εαυτός μου, η εμφάνισή μου, το μυαλό μου, η εξυπνάδα μου, η κρίση και ο χαρακτήρας μου. Αυτά όλα θα πρέπει να τα βάλω σε μια τέλεια αρμονία, για να πετύχω τον σκοπό μου. Σ’ αυτή την ηλικία, όμως, αυτό γίνεται μόνο ενστικτωδώς.
Ένας μεγάλος κανόνας που μπαίνει εδώ και ο οποίος θα είναι χρήσιμος σε όλη μας τη ζωή και σε οποιαδήποτε σχέση είναι το «άρχισε όπως έχεις σκοπό να συνεχίσεις». Αυτό, όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, είναι απλό στη χρήση του. Αν δεν έχω σκοπό να περνάω 10 ώρες το 24ωρο με τον φίλο μου –που σίγουρα δεν το έχει καμία μας- δεν το κάνω από την αρχή. Αν θέλω να κρατήσω μια απόσταση στη σχέση και να έχω ανεξαρτησία, δεν λέω από το πρώτο ραντεβού τα πάντα για τον εαυτό μου, τι έχω κάνει μέχρι τώρα και τι σκέφτομαι να κάνω στο μέλλον. Σε όλα υπάρχει μέτρο. Ούτε προσποιούμαστε έναν άλλο χαρακτήρα που σίγουρα δεν είμαστε, γιατί έτσι νομίζουμε ότι έτσι θα αρέσουμε στον άλλον. Αν γίνουμε θύματα αυτής της σκέψης, θα πρέπει να προσποιούμαστε σε κάθε σχέση έναν άλλο χαρακτήρα που νομίζουμε ότι θα είναι ευχάριστος στον σύντροφό μας και θα ξεχάσουμε ποιοι είμαστε. Αυτό το βλέπουμε ακόμη και σε γυναίκες που έχουν φτάσει τα 40 και συμπεριφέρονται σαν έφηβες, τόσο που δεν έχουν αφησει και την πραγματική τους φωνή να εξελιχθεί. Ή το χειρότερο, μιλούν με ώριμη γυναικεία φωνή στις φίλες τους και με εφηβική, ναζιάρικη και συνήθως σαχλή σε κάθε αρσενικό.
Το δεύτερο βασικό που θα θυμόμαστε εδώ είναι ότι σε όποιον αρέσουμε είναι για αυτό που πραγματικά είμαστε και όχι για αυτό που εμείς νομίζουμε ότι θα ήθελε ο άλλος να είμαστε. Στη ζωή μας θα είμαστε πολύ πιο ισορροπημένοι, αν καλλιεργούμε τις προσωπικές μας σχέσεις με αυτούς που πραγματικά μας θέλουν. Με λίγα λόγια, το πανάρχαιο και καθ’ όλα αληθές, «αγαπάμε αυτούς που μας αγαπούν». Τα αγόρια και τα κορίτσια που χάνουν πολύτιμο χρόνο από τη ζωή τους, από τις σπουδές τους, από τη διασκέδασή τους, από την προσωπική τους εξέλιξη κυνηγώντας μια σχέση που εκ των προτέρων είναι καταδικασμένη και θέλει μεγάλη προσπάθεια γιατί ο άλλος απλά δεν μας θέλει, παρόλο που εν πρώτοις φαίνεται μαζοχιστική κρύβει πάρα πολύ άρρωστο εγωισμό μέσα της. Ο ενστικτώδης σκοπός μας είναι να κερδίσουμε αυτόν που δεν μας θέλει, για να αποδείξουμε ότι είμαστε ικανοί και άξιοί του. Πολλές φορές, αν αυτό συμβεί, δεν τον θέλουμε καν. Αυτό συμβαίνει πιο πολύ με τα αγόρια. Θα είμαστε πολύ πιο υγιείς στο σώμα και το μυαλό μας, πετυχημένοι στις σπουδές μας, όταν καλλιεργήσουμε σχέσεις με το αντίθετο φύλο, οι οποίες θα είναι ευχάριστες, ανταγωνιστικές μεν, αλλά ισορροπημένες και οι οποίες σε κάτι μας βοηθούν σε αυτήν την ηλικία. Σε όλες τις σχέσεις της ζωής μας και αργότερα, όταν μεγαλώσουμε, κάνουμε παρέα με ανθρώπους είτε γιατί μαθαίνουμε κάτι από αυτούς είτε γιατί τους βρίσκουμε ευχάριστους και μας διασκεδάζουν είτε γιατί κάνουμε δουλειές κι έχουμε πιθανότητα επαγγελματικής συναλλαγής μαζί τους, είτε γιατί απλώς τους αγαπάμε και αυτό δεν χρειάζεται καμία εξήγηση. Θα προσέχουμε να μην αγαπάμε τουλάχιστον αρρωστημένα αυτούς που μας βλάπτουν και παραδείγματα τέτοια υπάρχουν πολλά και γνωστά με τους αστέρες που όλοι θαυμάζουμε και παρακολουθούμε. Έχουν καταστραφεί καριέρες μεγάλων ταλέντων από λάθος σχέσεις.
Οι σχέσεις δεν μπορούν ποτέ να μπούνε σε καλούπια. Οι προτιμήσεις του καθενός ξεκινούν από τον χαρακτήρα του, τις ανάγκες του, τους φόβους του, από τον τρόπο που μεγαλώνει μέσα στο σπίτι του, από τα κόμπλεξ του. Παιδιά που μεγαλώνουν φυσιολογικά σε μια οικογένεια που τους παρέχει ασφάλεια, ισορροπία, γονική αγάπη, παιχνίδι, διασκέδαση και σωστές συμβουλές, συνήθως κάνουν σχέσεις οι οποίες είναι συνέχεια αυτού του τρόπου ζωής.
Παιδιά τα οποία μεγαλώνουν με στερήσεις, με φόβους ή με κακοποίηση προσπαθούν να κάνουν σχέσεις που θα τους καλύψουν αυτά τα κενά, που θα τους τα ανατρέψουν ή δυστυχως πολλές φορές θα τους τα συνεχίσουν. Γι’ αυτό βλέπουμε πολλές φορές κακοποιημένα παιδιά από τους γονείς να πέφτουν σε ανάλογες σχέσεις και να τις υπομένουν αδιαμαρτύρητα. Αυτό θέλει όμως μεγάλη ανάλυση και βοήθεια ψυχολόγου, που εγώ δεν είμαι. Εμείς θα ασχοληθούμε με τις πιο υγιείς σχέσεις και μέσα σε αυτές κατατάσσονται και μερικές που εν πρώτοις δεν φαίνονται υγιείς. Ένα ισορροπημένο αγόρι, φιλόδοξο στις σπουδές του, με στόχους και σχέδια στην καριέρα του, χωρίς φόβους θα έλεγε κανείς ότι θα διάλεγε μια κοπέλα του ιδίου χαρακτήρα, αλλά θα μπορούσε να συμβεί και τελείως το αντίθετο και αυτό δεν έχει τίποτα το κακό. Μια σχέση συμπληρωματική με μια γλυκιά, όμορφη κοπέλα χωρίς μεγάλες φιλοδοξίες και στόχους υψηλής καριέρας, αλλά με όνειρα για μια ισορροπημένη οικογένεια. Εδώ ο ένας συμπληρώνει τον άλλον. Το άλλο μου μισό, που λέμε, μπορεί να είναι το τελείως αντίθετο και από εκεί βγαίνουν οι λαϊκές παροιμίες, «κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι». Τα δύο μαζί κάνουν μια ολότητα που έχει αυτό το σχήμα. Αλλά δεν αποκλείεται δύο όμοια πράγματα να κάνουν μια ολότητα, πάρα πολύ αρμονική, όπως είναι στη μοντέρνα τέχνη. Ένα αγόρι κι ένα κορίτσι με δυναμικούς χαρακτήρες, με μεγάλες φιλοδοξίες, με όμοιο ή διαφορετικό κλάδο σπουδών, μπορεί να έχουν μια αρμονικά συναγωνιστική σχέση και πολύ εποικοδομητική. Το να μας αρέσει, λοιπόν, ένα αγόρι που είναι πολύ δυναμικό και ανεξάρτητο ή στη φίλη μας να αρέσει ένα αγόρι που δεν παίρνει πρωτοβουλίες, δεν ηγείται και ακολουθεί το γκρουπ κι αυτή θέλει να έχει ρόλο πιο αποφασιστικό και να είναι κυριαρχική επάνω του, δεν σημαίνει ότι είναι λάθος. Για αυτούς τους δύο το αποτέλεσμα μπορεί να είναι αρμονικό. Τις σχέσεις που πρέπει να προσέχουμε πολύ είναι οι σχέσεις που γίνονται βασανιστικές και συνήθως γίνονται γιατί τις αφήνουμε εμείς να γίνουν. Τουλάχιστον αυτές να μην διαρκούν πολύ. Αν δεν διαρκούν πολύ, μας κάνουν και καλό. Μέσα από αυτές μαθαίνουμε τι δεν μας αρέσει σε μια σχέση. Η εξέλιξη μας σαν άτομα βασίζεται στις συγκρίσεις και τις απορρίψεις. Σίγουρα ότι έχουμε απορρίψει μια φορά δεν το επιδιώκουμε δεύτερη.
Το πρώτο που μετράει σε μια σχέση είναι το ένστικτο. Βλεπουμε κάποιον και ξαφνικά κάτι γίνεται που δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε. Μας τραβάει την προσοχή, τον παρατηρούμε από μακριά, νιώθουμε κάτι μέσα μας, αυτό που λέμε πεταλούδες. Κι αυτό που νιώθουμε μέσα μας, φαίνεται και έξω. Αυτό είναι ότι ωραιότερο μπορεί να μας συμβεί και θα είμαστε πολύ δυστυχείς, όταν κάποτε σταματήσει να μας συμβαίνει, γιατί δυστυχώς με τα χρόνια εξαφανίζεται. Τότε είναι που θα πρέπει να προσέξουμε πολύ τη συμπεριφορά μας και τους βασικούς πατροπαράδοτους κανόνες που ίσχυαν από τις προγιαγιάδες μας και πάντα, χωρίς να έχουν γραφτεί. Παλιά λέγανε ότι τα κορίτσια δεν μιλάνε πρώτα στα αγόρια, όσο και να το θέλουν. Σήμερα δεν είναι έτσι, γιατί αγόρια και κορίτσια μεγαλώνουν μαζί, πολύ ελεύθερα από πολύ μικρή ηλικία. Αυτό, εν πρώτοις, εξαλείφει το μυστήριο για το άλλο φύλο και την περιέργεια και είναι το πρόβλημα που έχουν τα νέα παιδιά και δεν είχαμε εμείς,. Γι’ αυτό τους έχει φύγει και ο μεγάλος ενθουσιασμός με τις σχέσεις. Κατά τη γνώμη μου θέλει τελείως άλλο χειρισμό, γιατί αυτά τα παιδιά δεν έχουν καμία σχέση με το πώς μεγαλώσαμε εμείς. Οι κανόνες των σχέσεων είναι πάντοτε οι ίδιοι, είναι άγραφοι και αναλλοίωτοι. Μπορεί μια κοπέλα να απευθύνει πρώτη τον λόγο σε ένα αγόρι, εξαρτάται, όμως, τι θα πει και πώς θα το πει. Και μπορεί ένα αγόρι να περιμένει να του απευθύνει τον λόγο πρώτη η κοπέλα. Αλλά, όταν γνωρίσουμε κάποιον, ο οποίος κάτι μας κάνει, δεν μιλάμε 10 ώρες στο τηλέφωνο, δεν στέλνουμε 10 sms την ώρα, δεν μιλάμε για αυτόν όλη την ώρα στους φίλους μας, δίνοντάς τους δικάιωμα να αστειεύονται για κάτι που για εμάς έχει άλλη αξία. Οι κανόνες είναι μεν πάγιοι, κλασικοί, αλλά στην εποχή μας, επειδή οι συνθήκες ζωής έχουν αλλάξει, πρέπει να προσαρμόζονται αναλόγως και να υπάρχουν μέσα στον φυσικό μας αυθορμητισμό.
Ο φυσικός μας αυθορμητισμός ένα είναι μεγάλο κεφάλαιο για τον καθένα από εμάς, γιατί στον καθένα διαφέρει. Άλλος είναι αυθόρμητος με χιούμορ, αλλός είναι συγκρατημένος μέσα στον αυθορμητισμό του, άλλος είναι βαρύς κι ασήκωτος και δεν έχει αυθορμητισμό. Το καθένα έχει την ομορφιά του, γι’ αυτό και οι κανόνες παρόλο που είναι ίδιοι για όλους, εφαρμόζονται με κάποια ιδιαιτερότητα για τον καθένα ξεχωριστά.
Στον επόμενο κώδικα ζωής θα μιλήσουμε γενικά για τους κανόνες των σχέσεων των εφήβων.
Hear me out!
Della

Το ημερολόγιο της Della

Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα ταξίδι στη Νότια Αφρική που έκανα στο πρόσφατο παρελθόν, Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά, καθώς αυτή η εποχή, λόγω αντιθέτου ημισφαιρίου στη Νότιο Αφρική ειναι καλοκαίρι. Έχει, σχεδόν, το ίδιο κλίμα με την Ελλάδα και την ίδια ώρα. Είναι εύκολο ταξίδι από πλευράς σωματικής ταλαιπωρίας. Πέραν αυτού είναι και απευθείας πτήση από Αθήνα στο Γιοχάνεσμπουργκ. Εκεί είχα ζήσει στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και από κει είχα αρχίσει το επάγγελμα του μανεκέν. Βέβαια εκείνες ήταν άλλες εποχές. Εγώ ήμουν πολύ μικρή, όμορφη και άπειρη. Την Αφρική την χώριζε το Απαρτχάιντ. Ο Μαντέλα ήταν ο νεαρός επαναστάτης, κλεισμένος στη φυλακή, σ’ ένα μικρό νησί έξω από το Κέηπ Τάουν και το πρώτο θέμα συζητήσεων στις κρυφές συγκεντρώσεις των μαύρων και των λευκών. Τότε είχα κάνει και το πρώτο μου σαφάρι στο Kruger National Park. Αυτό με έδεσε για πάντα με την Αφρική. Είναι μια εμπειρία που αν δεν τη ζήσεις προσωπικά, δεν θα την καταλάβεις. Κανένα βιβλίο δεν μπορεί να σου μεταφέρει το συναίσθημα. Δεν είναι τυχαίο που λέγεται ότι η Αφρική είναι το λίκνο της ανθρωπότητας. Είναι η μήτρα του ανθρώπινου γένους και αυτό το νιώθεις αν βρεθείς για μια μέρα και μια νύχτα μόνο in the bush of Africa. Με αυτές τις εικόνες πάντα έντονες στη μνήμη μου δέχτηκα με μεγάλη χαρά την πρόσκληση της ελληνοαφρικάνας φίλης μου Αύρας Μπανκ που θα γιόρταζε τα γενέθλιά της μαζί με 30 στενούς φίλους σε διάφορες τοποθεσίες της Αφρικής. Συναντηθήκαμε όλοι από διαφορετικές αφετηρίες στο αεροδρόμιο του Γιοχάνεσμπουργκ. Εκεί δεν μείναμε ούτε μία μέρα. Μας είπαν να ξεχάσουμε το Γιοχάνεσμπουργκ που ξέραμε. Αυτό δεν υπάρχει πια. Η South Africa Airways μας μετέφερε στο μεγάλο αεροδρόμιο του Kruger National Park. Τα δάση της Αφρικής δεν έχουν πανύψηλα και αδιαπέραστα δέντρα. Δεν είναι η ζούγκλα του Αμαζονίου. Είναι γεμάτα, ως επί το πλείστον, από timber trees, ένα είδος ευκάλυπτου, από το οποίο γίνεται μεγάλο εμπόριο ξυλείας ή από θαμνώδεις περιοχές, όπου τα άγρια ζώα ζουν ελεύθερα. Το Kruger National Park ιδρύθηκε γύρω στο 1926 στο βόρειο τμήμα της Νοτίου Αφρικής, το γνωστό Transvaal. Ο τελικός μας προορισμός ήταν το ιδιωτικό lodge Mala Mala, ένα από τα παλαιότερα – υπήρχε και την εποχή που ζούσα εκεί. Εκεί μας μετέφεραν σε μικρά γκρουπ, παλαία αεροπλάνα με προπέλες, τα οποία πετούσαν πολύ χαμηλά. Είχαμε την ευκαιρία να βλέπουμε από ψηλά τα ζώα στην ελεύθερη φύση να τρώνε, να κοιμούνται και να κυνηγούν. Το μήκος του χωμάτινου διαδρόμου του αεροδρόμιου μετά βίας έφτανε για να σταματήσει το αεροπλάνο. Οι έμπειροι πιλότοι δεν είχαν πρόβλημα. Η πρώτη μας επαφή με το Game Reserve ήταν το σαφάρι τζιπ και οι συνοδοί με τις στολές σαφάρι, τα καπέλα και τα όπλα με τις μακριές κάνες. Η έντονη προφορά της Νοτίου Αφρικής, που ήταν τόσο οικεία στα αυτιά μου από το παρελθόν, μου έδωσε ένα αίσθημα επιστροφής στο σπίτι. Η διαδρομή ως τον καταυλισμό σύντομη και με απόλυτη ησυχία, μιας και ήταν δειλινό και τα ζώα ήταν μαζεμένα γύρω από τις λιμνούλες και τις φυσικές δεξαμενές για την ημερήσια, σχεδόν ιερή, τελετή της πόσης. Σε αγέλες, πρώτα πίνουν τα μικρά ζώα προστατευμένα από τα μεγάλα και μετά τα μεγαλύτερα. Φτάνουμε στον καταυλισμό ιδρωμένοι και κουρασμένοι. Ο καθένας αποσύρεται στην ιδιωτική του καλύβα, γιατί το Mala Mala είναι από τα πρώτα safari camps και κράτησε την ίδια μορφή μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει τίποτα μοντέρνο. Όλα είανι φτιαγμένα έτσι που να θυμίζουν αφρικάνικο χωριό. Μεγάλα στρόγγυλα δωμάτια,ξύλινα δοκάρια στην οροφή, που είναι φτιαγμένη από χόρτο, ξύλινα έπιπλα από κορμούς δέντρων, πλίνθινα, πεντακάθαρα μπάνια και παντού η μυρωδιά του ξεραμένου δάσους. Πέταξα τα ρούχα του ταξιδιου, έμεινα πολύ ώρα κάτω από το ντουζ και φόρεσα το πρώτο safari look φόρεμα που έφερα στην πλούσια γκαρνταρόμπα μου ειδικά προσεγμένη από την Ελλάδα. Όλα ασορτί στα χρώματα της Αφρικής. Μες στην επόμενη ώρα συναντηθήκαμε όλοι - γυναίκες, άντρες, παιδιά - σ’έναν υπάιθριο χώρο περιφραγμένο από ψηλό πλίνθινο τοίχο για λόγους ασφαλείας, υπό το φως των δαυλών. Προς μεγάλη μου έκπληξη, όλες οι γυναίκες του γκρουπ είχαμε κάνει την ίδια προσπάθεια κοκεταρίας τόσο ώστε να δείχνουμε σαν μαθητικό γκρουπ ντυμένο με ρούχα safari και με τα ανάλογα animal print παπούτσια και τσάντες. Τα γέλια που ακολούθησαν έσπασαν τον τελευταίο πάγο μεταξύ μας και έφεραν τις γυναίκες κοντά. Το φαγητό, παραδοσιακό, αφρικάνικο, πολύ καυτερό με κρέας από ιμπάλα- ένα είδος ελαφιού- λαχανικά της Αφρικής, τυλιγμένα και ψημένα σε μεγάλα πλατανόφυλλα και τα πιο νόστιμα φρούτα που υπάρχουν σε αυτόν τον πλανήτη. Το show που ακολούθησε από τις αφρικάνες χορεύτριες ντυμένες στα ομοιόμορφα κοραλί αφρικάνικα καφτάνια και τις πολύχρωμες μαντίλες στο κεφάλι ήταν μοναδικό. Οι ήχοι -πάντα γνωστοί- θυμίζαν τη Μύριαμ Μακέμπα στα νιάτα της. Σε λίγο όσες από μας είχαμε ζήσει στην Αφρική, βρεθήκαμε να χορεύουμε στους γνωστούς ρυθμούς και βηματισμούς των φυλών της Νοτίου Αφρικής. Το βράδυ τέλειωσε νωρίς καθώς το εγερτήριο ήταν στις 5 το πρωί για την πρώτη επαφή με τα ζώα της ζούγκλας. Κοιμήθηκα πολύ λίγο με το φόβο μην με πάρει ο ύπνος και δεν μπορώ να σηκωθώ. Με ξύπνησε το πρώτο φως του ήλιου που αναδυόταν πάνω από τα δέντρα του ορίζοντα, θολός μέσα στην πρωινή πάχνη. Τον κοίταξα με δέος σε όλο του το μεγαλείο από τα ημικυκλικά παράθυρα με τις τραβηγμένες, επίτηδες, κουρτίνες. Σηκώθηκα και όπως όλα τα ζώα της ζούγκλας εκείνη την ώρα, έκανα τον ενστικτώδη χαιρετισμό του ήλιου, που στην ουσία είναι το πρώτο stretch που κάνουμε όλοι μας, άνθρωποι και ζώα, με το πρωινό ξύπνημα. Σε μισή ώρα ήμουν έτοιμη. Σαφάρι σορτς, πουκάμισο, παπούτσια, καπέλα, γυαλιά και πλήρης εξοπλισμός μηχανών όλων των ειδών. Έφτασα σχεδόν πρώτη για τον πρωινό καφέ. Οι μαϊμούδες πηγαινοέρχονταν μπροστά μας με άνεση. Κάτι περίμεναν. Το μερίδιό τους στο δικό μας πρωινό. Οι οδηγοί και οι ξεναγοί μας είπαν να κάνουμε γρήγορα, αν δεν θέλαμε να χάσουμε τα ζώα που αυτοί είχαν ήδη εντοπίσει στις διάφορες τοποθεσίες. Έτσι κάπως δουλεύει το σύστημα. Οι πρώτοι ξεναγοί φεύγουν πριν από εμάς, ψάχνοντας τα ζώα και όταν τα βρουν ειδοποιούν τους οδηγούς με ασύρματους. Τους αργοπορημένους τους αφήσαμε πίσω. Σε όλη τη διαδρομή, οικογένειες ζώων σε ένα ελεύθερο traffic χωρίς κανόνες, πηγαίναν σε διαφορες κατευθύνσεις λες κι ακολουθούσαν μυστικό κώδικα. Στα χορτάρια επάνω ακόμα πάχνη και δροσιά. Ο ήλιος ακόμη θολός. Οι θόρυβοι χαμηλοί. Σταματάμε ξαφνικά με το τζιπ πάνω σε μια κατηφορική στροφή. Οι οδηγοί είχαν εντοπίσει από την προηγούμενη ένα ζευγάρι λιονταριών που ζευγάρωνε. Αυτό ήταν κάτι που πάντοτε ήθελα να δω, γιατί είχα ακούσει πολλά. Μου είχαν πει ότι πρέπει να έχεις υπομονή. Σταματησαμε ήσυχα, σβήσαμε τις μηχανές του αυτοκινήτου και ετοιμάσαμε όλες τις άλλες. Με την κινηματογραφική μηχανή να μου κλείνει το ένα μάτι και τη φωτογραφική το άλλο, μετά από 5-10 λεπτά δεν ήξερα ούτε πού ήμουν ούτε τι έβλεπα. Ο οδηγός συμβούλεψε να αφήσουμε κάτω τις μηχανές και να απολαύσουμε εκ του φυσικού το θέαμα, αν έχουμε υπομονή. Εκεί γέλασε πονηρά. Κατέβηκαν οι μηχανες, ανέβηκε ο ήλιος, ανέβηκε κι άλλο, έπιασαν οι ζέστες και τα λιοντάρια καθόντουσαν αντικριστά χωρίς να κουνάνε ούτε μια τρίχα, δίνοντας την εντύπωση ότι δεν βλέπει καν το ένα το άλλο. Η αλήθεια ήταν ότι η θηλυκιά ήταν τελείως αδιάφορη. Είχαμε κουραστεί και είμασταν έτοιμοι να φύγουμε, όταν ξαφνικά παίζει το κεφάλι της πέρα-δώθε, ανασηκώνεται. Το αρσενικό την παρακολουθεί με τα μάτια. Αυτή γυρίζει και του δίνει μια καμτσικιά με την ουρά της στο πρόσωπο και είναι που δεν ξέρεις αν θα πρέπει να συνεχίσεις να βλέπεις το θέαμα μέσα από το φάκο με ένα μάτι ή και με τα δύο ορθάνοικτα. Μετά, του γυρίζει τα νώτα και με την ουρά του δίνει μια δέυτερη καμτσικιά, σαν να του λέει, «Ξύπνα! Ετοιμάσου!» Το αρσενικό σηκώνεται στα δύο πισινά του πόδια και πριν μπορέσουμε να δούμε το πέος του λιονταριού, αυτός έχει τελειώσει την ιερή του αποστολή. Όλη αυτή την ώρα, η θηλυκιά γυρίζει το κεφάλι πέρα δώθε εντελώς αδιάφορα. Πιστέψτε με, αυτός είναι ο οργασμός της λιονταρίνας. Όσο για του λιονταριού, μετά από μια άδοξη, γρήγορη εκπλήρωση των αναγκών διαιωνίσεως του είδους, έβγαλε έναν βρηχυθμό και μετά από αυτή τη σύντομη ένεση πήρε θέση απέναντί της και ξαναάρχισε το φλερτ. Ο ξεναγός μας διευκρίνησε ότι αυτό μπορεί να συνεχιστεί άλλες 2-3 μέρες με την ίδια σειρά. Η ιεροτελεστία του ζευγαρώματος του λιονταριού είναι πιο πολύ στο περίμενε παρά στο actual fact. Και αυτό γιατί η φυση φροντίζει για τη σιγουριά της εγκυμοσύνης της λιονταρίνας. Εκεί μου ήρθε ξαφνικά και η επιφοίτηση γιατί το λιοντάρι είναι ο βασιλιάς της ζούγκλας. Γιατί λέτε; Γιατί στο είδος των λιονταριων δεν υπάρχει βιασμός. Το αρσενικό περιμένει πολιτισμένα πότε θα έχει κέφι η λιονταρίνα, πότε θα φάει τη σφαλιάρα με την ουρά και είναι αμέσως έτοιμο. Δεν είναι περίεργο που σε όλα τα άλλα ζώα και στον άνθρωπο ακόμα, αυτός ο κανόνας δεν τηρείται. Από κει και πέρα, αν η λιονταρινα μείνει έγκυος μένει σεβαστά στο περιθώριο μέχρι τους 6 μήνες που θα γεννήσει και για άλλα δύο χρόνια είναι απρόσιτη, όσο θηλάζει το λιονταράκι. Αν πεθάνει το νεογέννητο, αυτή ξαναβγαίνει στο νυφοπάζαρο.

Το φιλμάκι αυτό το κρατάω σαν λάβαρο. Αλλά δυστυχώς για μένα και για σας είναι πολύ σύντομο. Γι’ αυτό σκέφτηκα να το βάλω στο repeat καμιά δεκαριά φορές.

Αργά το δειλινό γυρίζοντας στον καταυλισμό πέρασαν από δίπλα μας 8 θηλυκές λιονταρίνες. Ο ξεναγός μας είπε ότι ήταν μια ολόκληρη οικογένεια. Η γιαγιά,η μάνα, οι κόρες, οι αδελφές. Κι όταν τον ρωτήσαμε πού πάνε τέτοια ώρα, μας είπε ότι πάνε να βρουν την τροφή για όλη την οικογένεια. Άλλη ανακάλυψη. Όχι μόνο στο σεξ είναι η πρωτοβουλία δική τους και δεν διαννούνται τον βιασμό, αλλά είναι και τελείως ανεξάρτητες σαν τις μοντέρνες γυναίκες στην ανεύρεση τροφής της οικογένειας. Αργά το βράδυ που βγήκαμε για μια νυχτερινή βόλτα ακούσαμε βρυχηθμούς από το ξέφωτο του διαδρόμου του αεροδρομίου. Ο οδηγός είπε ότι είναι ένα ξεμοναχιασμένο λιοντάρι. Πλησιάσαμε με σβησμένα φώτα για να μην το αγριέψουμε. Αυτό, αφού περπάτησε αργά νωχελικά πάνω στον όλο δικό του διάδρομο, ξάπλωσε στη μέση, για να νιώθει όλη την άπλα γύρω του. Είναι κι αυτό μια ελευθερία. Ο οποιοσδήποτε εχθρός είναι σε ορατή απόσταση. Ποιος από μας θα μπορούσε να κάνει κάτι παρόμοιο; Φανταστήκατε ποτέ να κοιμηθείτε μια ολόκληρη νυχτα στο διάδρομο ενός ενεργού αεροδρομίου; Αυτή είναι η επισφράγιση της ελευθερίας των ζώων της ζούγκλας και κάτι τέτοιες ιδιαίτερες στιγμές σε κάνουν να τα ζηλεύεις. Το πώς πίνουν νερό, πώς κάνουν έρωτα, πώς βγαίνουν για κηνύγι και πώς αποφασίζουν να ξεκουραστούν.

Άλλοι το λένε πρωτόγονο εγώ θα το έλεγα απόλυτα ελεύθερο και συγχρόνως απόλυτα ρομαντικό. Πολλά σας είπα και μόνο για τα λιοντάρια. Άλλη φορά θα σας πω για τους ελέφαντες. Έχετε δει ποτέ ελέφαντα με πέντε πόδια; Μια άλλη φορά θα σας εξηγήσω.

Επί ξυρού ακμής 1

Στην πρώτη δημοσίευση του DellaNetNet, σας υποσχέθηκα πώς τα σκέλη του blog θα είναι τέσσερα. Το πρώτο είναι το παλαιό Ημερολόγιο της Della στο Life & Style, ταξιδιωτικό, περιηγητικό, φωτογραφικό και φυσικά σε μια εξελισσόμενη μορφή. Το δεύτερο είναι ο Κώδικας Ζωής για τους νέους, a shortcut knowledge to life, όπως το αποκαλώ, για προβλήματα που τους αφορούν. Το τρίτο, το οποίο ονομάζουμε Επί ξυρού ακμής αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες της ηλικίας μου. Ξεκινώντας από καθημερινά πρακτικά προβλήματα, προβλήματα υγείας – κυρίως ψυχολογικά- και τα καθαρά υπαρξιακά που αντιμετωπίζουν άντρες και γυναίκες στην τρίτη ηλικία. Το τέταρτο είναι μια πρακτική διδασκαλία διαλογισμού. Θα την αρχίσουμε όταν τελειώσει ο κύκλος του Κώδικα Ζωής και του Επί ξυρού ακμής, γιατί θα είναι κάτι που θα μπορούν να εξασκήσουν και οι νέοι και οι μεγάλοι. Προηγουμένως θα φέρουμε σε επαφή τα δύο γκρουπ μέσω της διδασκαλίας τέχνης, χειροτεχνίας και πρακτικής εξάσκησης. Στη συνέχεια, θα σας δείξω μια συγκεκριμένη διαδρομή διαλογισμού, την οποία ο καθένας θα εκλάβει ανάλογα με τη φαντασία του και θα την εξασκεί με τον δικό του τρόπο. Το τι θα κάνουμε μετά από αυτό, θα το πούμε τότε.

Με μεγάλη μου χαρά είδα πώς η νεολαία αντέδρασε με ενθουσιασμό στον Κώδικα Ζωής, αλλά και κάποιες γυναίκες της ηλικίας μου μού έγραψαν ότι περιμένουν με ενδιαφέρον το κομμάτι που αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η τρίτη ηλικία.

Όταν ήμουν πιο νέα, χώριζα τις ηλικίες ανά εικοσαετίες. Μέχρι τα 20 ανήκουμε στην οικογένειά μας, στους γονείς μας, στους συμμαθητές μας και στους δασκάλους μας. Από τα 20 έως τα 40 κάνουμε σπουδές, αρχίζουμε καριέρα, φτιάχνουμε οικογένεια ή πολλοί ήδη τα έχουν τακτοποιήσει όλα αυτά. Από τα 40 έως τα 60 αποκομίζουμε τα αγαθά όλης αυτής της πολυετούς προετοιμασίας και δουλειάς. Χαιρόμαστε την οικογένειά μας, τα παιδιά μας, ίσως και τα εγγόνια μας, αποκομίζουμε αγαθά, χαίρουμε κοινωνικής αναγνώρισης, επαγγελματικής επιτυχίας και κοινωνικής καταξίωσης, είμαστε σε θέση να βοηθάμε άλλους – υλικά και πρακτικά – και αυτό μας δίνει την ικανοποίηση να είμαστε χρήσιμοι χωρίς να μας το ζητούν. Και όλα αυτά τα χρόνια επάνω μας έχουν μια αίσθηση φυσικής ροής και εξέλιξης χωρίς να χωρίζονται μεταξύ τους στην ουσία.

Όπως είπα στην πρώτη δημοσίευση, ο άνθρωπος όταν είναι στα 50 ζει και σκέφτεται σαν να είναι στραμμένος προς τα 40. Όταν, όμως, φτάσει τα 60, δεν ξέρω πώς και γιατί, δεν είναι στραμμένος προς τα 50, αλλά κάνει μία πολύ μικρή στροφή προς τα 70, τα οποία ατενίζει με δέος και φόβο. Και εκεί είναι που έρχεται η μεγάλη αναστάτωση, ψυχολογική και πνευματική, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη από την αναστάτωση που παθαίνει το σώμα.

Σήμερα χωρίζω τη ζωή ανά τριαντακονταετίες και μην με ρωτήσετε αν με αυτόν τον τρόπο θέλω να προσθέσω 10 χρόνια στον κύκλο της ζωής ή να αφαιρέσω. Μέχρι τα 30, ο άνθρωπος γίνεται αυτό που θέλει να είναι για τον εαυτό του. Από τα 30 μέχρι τα 60 γίνεται αυτό που θέλει να είναι λιγότερο για τον εαυτό του και περισσότερο για τους άλλους, οικογένεια, καριέρα, παιδιά, εγγόνια, αναγνώριση. Από τα 60 και μετά είναι η ηλικία της ανιδιοτελούς προσφοράς. Πιστεύω πώς όλοι έχουμε κάνει τη διαθήκη μας, για να είναι όλα στη θέση τους και να μπορούμε να ζούμε ελεύθερα. Από εκεί και πέρα αρχίζουμε να προσφέρουμε ο καθένας ότι νομίζει ότι έχει καλύτερο και οι άλλοι θα το δεχτούν είτε είναι μια φιλοξενία, μια δωρεά, ένα αφιλοκερδές ενδιαφέρον για τα κοινά, η μεταφορά μιας γνώσης και πάρα πολλά άλλα. Αλλά σε αυτή τη φάση δεν αποκλείουμε καθόλου και την προσφορά προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν είναι καθόλου κακό αυτό. Αν νιώθουμε ότι έχουμε δώσει πολλά στους άλλους και δεν είχαμε ποτέ χρόνο ή και τα μέσα να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας, το κάνουμε τώρα. Δεν παύουμε να είμαστε ένα μέρος του ζωντανού συνόλου κι ένα κομμάτι της ανθρώπινης μηχανής που δουλεύει αρμονικά και σαν σύνολο. Κι εκεί είναι, αγαπημένες μου φίλες, που κάνουμε όλες το μεγάλο λάθος.

Εγώ, προσωπικά, ασχολήθηκα με πολλά πράγματα στη ζωή μου. Είχα διαφορετικές καριέρες - τελείως άσχετες μεταξύ τους- παντρεύτηκα 3 φορές, αλλά δεν έκανα παιδιά. Ο τρίτος μου άντρας πέθανε όταν ήμουν 47 χρονών, σχετικά νέα για να μείνει μόνη μια γυναίκα. Έπεσα με τα μούτρα στη δουλειά του συζύγου μου, γιατί δεν υπήρχε άλλος άνθρωπος να την αναλάβει, αγνοώντας –ευτυχώς- τους κινδύνους, γιατί εξαρτώνταν πολλές δουλειές και πολλές οικογένειες από την ύπαρξη αυτής της επιχείρησης. Πρώτο μου μέλημα ήταν η εταιρεία και δεύτερο η προσωπική μου ζωή. Έτυχε να κάνω και μία σχέση σε αυτό το διάστημα, η οποία δεν είχε αίσιο τέλος, αν θεωρούμε αίσιο τέλος τον γάμο. Αυτό είναι λάθος αντίληψη, γιατί σε μερικές σχέσεις η διάλυση είναι η καλύτερη λύση και ως εκ τούτου το αίσιο τέλος.

Όταν έφτανα τα 60, πέρασα από όλα τα μονοπάτια που περνάτε κι εσείς σήμερα. Στο κατώφλι των 60 σταμάτησα κι έκανα έναν μεγάλο απολογισμό. Εκεί αποφάσισα να δώσω παράταση έναν χρόνο σε αυτή την ημερομηνία. Γι’ αυτό και γιόρτασα τα 60 μου, όταν ήμουν 61. Μέσα σε αυτο το ξεχείλωμα του χρόνου, νομίζω πώς κατάφερα να σβήσω τη λέξη απολογισμός και να την αντικαταστήσω με τη λέξη αναλογισμός. Σε αυτό το χρονικό διάστημα ασχολήθηκα με μια έκθεση που αφορούσε καθαρά τη μέχρι τότε ζωή μου, αλλά αυτό ήταν αποτέλεσμα, ήταν μια λύση σε όλα όσα μου συνέβησαν πριν. Θα ήθελα να ασχοληθώ πρώτα με αυτά, γιατί κάπου εκεί είστε όλες εσείς που διαβάζετε αυτή την στήλη. Μην νομίζετε ότι διαφέρουμε πάρα πολύ η μία από την άλλη. Σε γενικό κανόνα είμαστε όλες ίδιες. Αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα και προσπαθούμε να βρούμε παρεμφερείς λύσεις.

Μόλις είχα τελειώσει την έκθεση που ήταν φτιαγμένη από υλικά της ζωής μου και την οποία ονόμασα «La basura de mi vida”, που στα ισπανικά σημαίνει «Τα σκουπίδια της ζωής μου». Τότε συνάντησα σε μια παραλία της Μυκόνου κάποια γνωστή μου. Είχε ελαφρώς παχύνει – το πρόσεξα, αλλά δεν της το είπα – κι είχε μια έκφραση περισυλλογής στο πρόσωπο, σχεδόν θλιμμένη. Εγώ, φορτισμένη από την ενέργεια της καλλιτεχνικής μου δουλειάς, είχα όρεξη για κουβέντα. Μου ήταν δύσκολο να την παρασύρω. Κάποια στιγμή την ρώτησα ευθέως τι της συμβαίνει. Ανοίχτηκε εύκολα, σαν να είχε ανάγκη κάποιον να την ακούσει. Έβρισκε πλέον τη ζωή της πολύ άδεια και άχρηστη. Τα παιδιά είχαν τελειώσει τις σπουδές τους, είχαν φύγει από το σπίτι. Ο άντρας της είχε αρχίσει μια καινούργια καριέρα και ταξίδευε πολύ. Έμεναν σε ένα ωραίο εξοχικό σπίτι εκτός Αθηνών, δεν είχε φίλους κοντά ούτε ενδιαφέροντα και ζούσε, όπως ακριβώς μου είπε, σε ένα σπίτι γεμάτο αναμνήσεις. Η μόνη μου παρηγοριά, συνέχισε, είναι τα μπαούλα με τα κειμήλια και τα παιδικά παιχνίδια. Περνάω ώρες στο υπόγειο κοιτάζοντάς τα και κλαίω. Αυτή θα είναι από εδώ και πέρα η ζωή μου; Θα περιφέρομαι σε ένα άδειο σπίτι γεμάτο αναμνήσεις; Τα λόγια της χτυπήσαν σαν καμπάνα στο μυαλό μου.

Πριν πολλά χρόνια, που ήμουν πολύ απασχολημένη και πολύ κοινωνική, έτυχε να συναντηθώ σε ένα σκάφος στην Ελλάδα με μια παρέα Ελληνίδων. Μια από αυτές, κομψή και ωραία, είπε την εξής φράση που τότε δεν την καταλάβαινα. Αναρωτιόταν κι αυτή πώς έφυγαν όλα τα παιδιά και ζούσε μόνη της σε ένα πελώριο σκάφος, μη ξέροντας τι να κάνει όλη μέρα και παρομοίασε τον εαυτό της με μια φυλακισμένη πυργοδέσποινα. Τα λόγια αυτά τότε μου φάνηκαν παράξενα. Αυτή η κυρία από τότε έκανε ένα μεγάλο φιλανθρωπικό έργο, αξιοθαύμαστο, βοήθησε και βοηθάει πάρα πολύ κόσμο. Είμαι σίγουρη ότι έχει ξεχασει παντελώς αυτά που κάποτε είχε πει.

Θα μου πείτε τώρα, εμείς οι απλοί άνθρωποι με τα μικρά προβλήματα, με το σπιτάκι μας, τους λίγους φίλους μας, τις μικρές, μεγάλες ή ανύπαρκτες οικογένειες, που δεν έχουμε τέτοιες διεξόδους στη ζωή μας, που δεν ξέρουμε καν πώς να λύσουμε τα πρακτικά μας προβλήματα, πώς θα λύσουμε τα υπαρξιακά;

Όπως είχα πει στην αρχή του Κώδικα Ζωής, αυτό που πρωτεύει για τα νεαρά παιδιά είναι ο εαυτός τους και μόνο. Για να πετύχουν στη ζωή, πρέπει να είναι υγιή μέσα κι έξω. Το ίδιο συμβαίνει και με εμάς. Για να μπορέσουμε να μοιραστούμε τη γνώση μας, να δώσουμε τη σοφία μας στους άλλους, θα πρέπει να είμαστε υγιείς μέσα κι έξω. Σε αυτήν την ηλικία, θέλει πολύ περισσότερη φροντίδα. Πρώτον, το σώμα δεν είναι πλέον το ίδιο. Αν δεν υπάρχουν αρρώστιες που θέλουν ιδιαίτερη ιατρική περίθαλψη και τη συμπαράσταση της οικογένειας, φροντίζουμε να μην έρθουν τουλάχιστον σύντομα. Η προληπτική ιατρική είναι το πρώτο μας μέλημα. Εξάλλου, όλοι λίγο πολύ αυτό το θέμα το έχουμε δρομολογημένο. Έχουμε αναπτύξει πλέον φιλικές σχέσεις με τους προσωπικούς μας γιατρούς και δεν φοβόμαστε ούτε ντρεπόμαστε να τους πάρουμε οποιαδήποτε ώρα τηλέφωνο. Δρομολογούμε τα τσεκαπ αρκετά νωρίς και γενικά φροντίζουμε να έχουμε πλήρη εικόνα οι ίδιοι της υγείας μας. Είναι πολύ μεγάλο λάθος από φόβο να μην θέλουμε να ξέρουμε και να ξέρει κάποιος άλλος τι συμβαίνει στο σώμα μας και κάποιος άλλος να φροντίζει αν πρέπει να το μάθουμε ή όχι. Φροντίζουμε να απαλλαγούμε από όλα τα άχρηστα πράγματα που μας δημιουργούν στρες ή μας τρώνε χρόνο τον οποίο θα διαθέταμε κάπως πιο ευχάριστα. Τακτοποιούμε τα οικονομικά μας -γιατί οι περισσότεροι σε αυτή την ηλικία δεν εργάζονται – ώστε να μας φτάνουν τα χρήματα που έχουμε. Κόβουμε τα άχρηστα έξοδα και στρέφουμε τις πληρωμές προς πράγματα τα οποία μας ευχαριστούν. Αυτή η ηλικία είναι η ηλικία που πληρώνουμε το service, δηλαδή αντί να αγοράσουμε 5 φουστάνια τον χρόνο, αγοράζουμε 2 και διαθέτουμε τα χρήματα σε μια κοπέλα που θα μας βοηθάει, σε κάποιους που μας εξυπηρετούν, σε ένα ταξίδι, σε ένα τραπέζι που θα κάνουμε στο σπίτι και θα μας δώσει χαρά. Γιατί, πιστέψτε με, τα τραπέζια που κάνουμε στο σπίτι τα κάνουμε όχι γιατί έχουμε υποχρεώση σε κανέναν, αλλά για να δώσουμε χαρά στον εαυτό μας.

Το πρώτο μεγάλο θέμα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η μοναξιά και το δέυτερο που είναι απόρροια της μοναξιάς είναι η θλιμμένη περιπλάνηση στο παρελθόν. Για πολλές υπάρχει ακόμα κι αν υπάρχει σύζυγος ή σύντροφος στο σπίτι, για τις περισσότερες υπάρχει επειδή ζουν πραγματικά μόνες και για άλλες επειδή ζουν πολύ μόνες. Το δεύτερο μεγάλο θέμα είναι απόρροια του πρώτου και είναι αυτό που μας γυρίζει στο παρελθόν με σκέψεις αρνητικές, γεμάτες μετάνοια για τις ευκαιρίες που νομίζουμε ότι αφήσαμε να μας ξεφύγουν και γεμάτες με οδυνηρά αν. Πιστέψτε με, κανείς δεν έχει αποδείξει μέχρι σήμερα, τι θα είχε γίνει, αν δεν είχε γίνει αυτό ή το άλλο. Το λάθος που κάνουμε σήμερα είναι ότι νομίζουμε πώς όταν μας δόθηκε μια ευκαιρία και την προσπεράσαμε, δεν κάναμε τίποτα στη ζωή μας εκείνη τη στιγμή. Πιστέψτε με, κάτι άλλο κάναμε, κάπου αλλού είμαστε απασχολημένοι κι είμασταν πολύ ευχαριστημένοι ή και ξεμυαλισμένοιμε αυτήν την απασχόληση, γι’ αυτό και δεν προσέξαμε όσο έπρεπε αυτό που μας προσπέρασε ή που προσπεράσαμε.

Γι’ αυτό σε αυτό το σημείο, θέλω να καταργήσουμε τη λέξη απολογισμός. Αλίμονο, αν αρχίσουμε και κάνουμε προσθέσεις, αφαιρέσεις και σούμες. Σε πόσες από εμάς δεν έχει συμβεί να λέμε στις φίλες μας για τις ευκαιρίες που μας δόθηκαν, τους άντρες που μας ήθελαν, που σήμερα ειναι πετυχημένοι και γνωστοί κι εμείς ούτε καν τους προσέξαμε, όταν έπρεπε. Πιστέψτε με, μου έχει συμβει κι εμένα αυτό. Να προτιμήσω έναν δεύτερο από έναν πρώτο κατα την κρίση των άλλων. Αποφάσισα ότι είναι καλύτερο να μην το συζητάω ούτε με τον εαυτό μου, για κάποιους επιφανείς και πετυχημένους άντρες που με ήθελαν πολύ ή λίγο κι εγώ δεν τους πρόσεξα καν. Αν αρχίσω τέτοιες συζητήσεις με τις φίλες μου, πρώτον θα με περάσουν για ανόητη και δεύτερον, κινδυνεύω να πέσω εγώ μέσα στην ίδια μου την παγίδα. Δεν υπάρχει χειρότερο σε αυτήν την ηλικία για μια γυναίκα από το να βυθιστεί και να ζει σε ένα παρελθόν που δεν υπήρξε ποτέ. Έχουμε τόσα άλλα πράγματα να θυμηθούμε, όταν αναπολούμε το παρελθόν, πράγματα που πραγματικά ζήσαμε και μας προσέφεραν μεγάλες καλές συγκινήσεις, γιατί, ευτυχώς, ο άνθρωπος στην μνήμη του κρατάει πρώτα τα καλά.

Κάποτε πριν πολλά χρόνια είχα γνωρίσει μια αγγλίδα κυρία, πρώην πολύ ωραία, την οποία φιλοξένησα για λίγες μέρες στην Αθήνα. Εγώ τότε θα ήμουν 35 κι αυτή στην ηλικία που είμαι εγώ σήμερα. Η κυρία αυτή δεν είχε οικογένεια, δεν είχε παιδιά και δεν είχε και άντρα πλέον. Είχε κάνει το λάθος να αναμοχλεύσει όλες τις χαμένες ευκαιρίες του παρελθόντος. Μια από αυτές ήταν ένας πρώην πρωθυπουργός του Καναδά, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν χωρισμένος. Με δέος παρακολούθησα όλο της το σχιζοφρενικό παραλήρημα. Μιλούσε συνέχεια για αυτόν, του είχε γράψει γράμματα, προσπαθούσε να βρει τα τηλέφωνα του για να του τηλεφωνήσει και εκείνη τη στιγμή, δεν ζούσε παρά για αυτή την τελευταία ευκαιρία της ζωής της, όπως νόμιζε αυτή. Δεν της πέρναγε καθόλου από το μυαλό ότι ο ίδιος μπορεί να μην την θυμόταν καν ή κι όταν ήταν μαζί για όσο ήταν μαζί, να μην σήμαινε γι’ αυτόν τίποτα. Φίλες μου, νομίζω ότι το παράδειγμα αυτής της γυναίκας, εμένα με γλίτωσε από πολλά και σας παρακαλώ να αποφύγετε όσο μπορείτε να μην πάθετε κι εσείς κάτι παρόμοιο. Θέλω να επιστήσω την προσοχή σας σε κάτι αντίθετο που μπορεί να συμβεί. Μην απομακρύνεστε τελείως από ανθρώπους του παρελθόντος. Αν έχετε φιλίες που τις έχετε διατηρήσει, καλλιεργήστε τες με εξυπνάδα και ειλικρίνεια. Έχει συμβει κάτι μαθητικοί ή φοιτητικοί έρωτες που έληξαν άδοξα να ευδοκιμήσουν στον δεύτερο ή τρίτο γύρο. Και άνθρωποι που χάθηκαν για πολλά χρόνια, να ζήσουν όμορφα ευτυχισμένα χρόνια μετά.

Για εσάς πάντα!

Della